گیلنا – افزایش قیمت نهاده‌ها و فراز و نشیبی که صنعت تولید مرغ در ماه‌های اخیر پشت سر گذاشته به افزایش قیمت مرغ، کوچک تر شدن سفره مردم و گلایه از متولیان به دلیل بی ثباتی در بازار منجر شده است.
به گزارش گیلنا از رشت، مهر نوشت؛گلایه مردم از گرانی‌ها و رنجی که از این معضل می‌برند، حکایتی است که بارها از آن گفته و شنیده ایم. هر چند وقت یک بار افزایش ناگهانی قیمت چند کالا بر دشواری گردش چرخ‌های معیشت می‌افزاید و نگاه مردم را متوجه متولیان امر می‌سازد تا شاید تمهیدی بیاندیشند و قدمی در مسیر کاستن از بار گرانی‌ها برداشته شود.
این روزها به دنبال تبعات همه گیری بیماری کرونا بر اقتصاد و همچنین افزایش نرخ ارز، شاهد گران شدن اقلام مختلف بوده ایم. در این گزارش نگاهی داریم به افزایش قیمت مرغ و مشکلی که در این عرصه مردم با آن مواجه هستند.
فاطمه مقدم شهروندی است در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار می‌کند: در هفته‌های اخیر شاهد افزایش قیمت مرغ از ۱۶ تا ۲۰ هزار تومان بوده ایم. گذشته از تفاوتی که بین نرخ مصوب و قیمت واقعی مرغ شاهدیم، در بعضی موارد می‌بینیم که مرغ فروشی‌های یک شهر هم با نرخ یکسان به عرضه مرغ نمی‌پردازند.
وی می‌افزاید: افزایش قیمت کالاهای مختلف در چند هفته اخیر فشار مضاعفی بر اقشار ضعیف و متوسط جامعه وارد کرده و از قدرت خرید آنها بسیار کاسته است.
مقدم با اشاره به اینکه واقعیت این است که برخی ناچارند از تهیه مرغ چشم بپوشند و این در حالی است که قیمت هر عدد تخم مرغ هم به ۱,۲۰۰ تومان رسیده است، ادامه می‌دهد: بی تردید مهار افزایش قیمت بسیاری از کالاهای ضروری که این روزها شاهدش هستیم، نیازمند توجه جدی مسئولان ذیربط است.
افزایش هزینه‌های تولید
پای حرف تولید کنندگان که می‌نشینیم از افزایش هزینه‌های تولید شاکی هستند و این موضوع را دلیل افزایش قیمت مرغ می‌دانند. یکی از فعالان عرصه پرورش مرغ در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار می‌کند: مواد غذایی طیور، دارو و واکسن وارداتی هستند و قیمت آنها با نوسانات ارز دچار تغییر می‌شود.
وی با اشاره به اینکه قیمت جوجه هم فراز و نشیب‌های خاص خود را دارد و مجموع این عوامل قیمت پایه تولید مرغ را افزایش می‌دهد، می‌افزاید: البته هزینه‌های مربوط به حقوق کارگر، انرژی و استهلاک لوازم مرغداری که امروزه اکثراً صنعتی و مدرن شده اند هم می‌تواند از دلایل افزایش قیمت مرغ باشد.
علیرضا تقوی راد درباره تفاوتی که بین نرخ مصوب و قیمت عرضه مرغ در بازار وجود دارد نیز می‌گوید: مشخص نیست بازار مرغ دولتی است یا آزاد. دولت قیمت مرغ زنده را هر کیلو ۱۰,۵۰۰ تومان اعلام می‌کند اما بر اساس قیمتی که بازار آزاد تعیین می‌کند به ۱۲,۵۰۰ تومان می‌رسد و به همین ترتیب در بسته بندی هم اختلاف قیمت ایجاد می‌شود دولت قیمت مرغ زنده را هر کیلو ۱۰,۵۰۰ تومان اعلام می‌کند اما بر اساس قیمتی که بازار آزاد تعیین می‌کند به ۱۲,۵۰۰ تومان می‌رسد و به همین ترتیب در بسته بندی هم اختلاف قیمت ایجاد می‌شود.
وی یادآور می‌شود: اگر مسئولان خواهان قیمت گذاری هستند باید زمانی که قیمت مرغ کاهش می‌یابد و مرغدار متضرر شده نیز قیمت گذاری مناسب برای جبران ضرر مرغدار انجام شود. در واقع اگر قرار است در شرایطی که پرورش دهنده مرغ متضرر می‌شود، دخالت نداشته باشد در روزهای افزایش فروش نیز باید به همین ترتیب باشد و اجازه داده شود تا بازار بر اساس عرضه و تقاضا قیمت را تعیین کند.
نقش تولید کننده در تعیین قیمت
تقوی راد با اشاره به اینکه قیمت مرغ ایران را بازار تهران تعیین می‌کند و مرغداران حتی پرورش دهندگان بزرگ مرغ به اندازه یک ریال هم در قیمت گذاری دخیل نیستند، ادامه می‌دهد: در واقع قیمت به ما اعلام می‌شود و ما خود نمی‌دانیم متولی اصلی تعیین کننده قیمت مرغ کیست. من ده سال است که در این حوزه سابقه کار دارم اما متولی اصلی تعیین قیمت مرغ را نمی‌شناسم. در این میان اتحادیه، ستاد تنظیم بازار و بازار هر کدام قیمتی را اعلام می‌کنند.
وی یادآور می‌شود: ماه گذشته مرغدار مرغش را با کیلویی هزار تومان ضرر می‌فروخت که نتیجه این ضرر حذف جوجه بود و نتیجه حذف جوجه کمبود مرغ امروز و افزایش قیمت را به دنبال داشت.
ضرورت توزیع مناسب نهاده‌ها
کارشناس بخش علوم دامی مرکز تحقیقات گیلان افزایش قیمت نهاده‌ها را از دلایل اصلی بالا رفتن قیمت مرغ عنوان و می‌گوید: دان، دارو و سایر اقلامی که منجر به تولید محصول می‌شوند بر اثر مشکلاتی که در واردات یا توزیع نهاده‌ها وجود داشته، افزایش قیمت یافته اند.
ابراهیم قاسمی بیان می‌کند: بیش از ۹۰ درصد نهاده‌های مربوط به مرغ وارداتی هستند و تسهیل در واردات و به ویژه توزیع مناسب این اقلام می‌تواند در رفع معضلات موجود بسیار تأثیرگذار باشد.
وی ادامه می‌دهد: چندی پیش گزارشی از صدا و سیما پخش شد که به دخالت واسطه‌ها و دست به دست شدن نهاده‌ها و بعضاً احتکار آن اشاره شد. باید توجه داشت که اگر نظارت مطلوب بر توزیع وجود داشته باشد و اقلام با دخالت واسطه‌های کمتری به دست تولید کننده اصلی برسد، شاهد تأثیرات مثبتی خواهیم بود.
قاسمی می‌افزاید: با توجه به شرایط موجود به نظرم قیمت مصوب ۱۵ هزارتومانی که از سوی دولت اخیراً اعلام شده نیز دوام نخواهد داشت و باز هم شاهد افزایش قیمت خواهیم بود.
روش صحیح برای تعیین قیمت
وی تأکید می‌کند: روش درست برای قیمت گذاری مرغ این است که قیمت گذاری بر اساس میزان عرضه و تقاضا صورت گیرد.
قاسمی با اشاره به اینکه تولید کننده‌های مرغ دارای اتحادیه‌ای هستند که نظارت خوبی بر تولید دارد و یک تشکل تقریباً منسجم محسوب می‌شود، اظهار می‌کند: در تعیین قیمت مرغ، عرضه و تقاضا و همچنین نهاده‌های تأثیرگذار در تولید، مؤثر هستند.
وی می‌افزاید: وقتی نهاده‌ها افزایش قیمت می‌یابند، شاید با افزایش عرضه برای مدتی قیمت پایین کشیده شود، اما چون ماده اولیه ای که به دست تولید کننده می‌رسد گران است در مقطع بعدی یعنی فاصله زمانی دو تا سه ماه، افزایش قیمت ایجاد می‌شود. به عنوان مثال تا چند ماه پیش مرغ زیر قیمت مصوب در بازار عرضه می‌شد. قیمت مصوب ۱۲,۹۰۰ تومان بود و قیمت مرغ به ۱۰ هزار تومان و حتی زیر آن هم رسیده بود، چرا که عرضه زیاد و تقاضا برای مصرف کم بود، بنابراین در مقطعی تولید کننده ها جوجه ریزی نکرده و جوجه یک روزه روی دست واحدهای مرغ مادر که وظیفه تولید جوجه یک روزه را بر عهده دارند، ماند.
قاسمی ادامه می‌دهد: از این رو قیمت جوجه کاهش یافت و بخشی از آن را از بین بردند. شاید آثاری که اکنون می‌بینیم تبعات همین اقدام باشد که در آن زمان انجام گرفت، یعنی واحدهایی جوجه نخریدند و جوجه نریختند و الان در این مقطع علاوه بر این که نهاده‌ها بالا رفته، تولید هم کاهش یافته و قیمت افزایش داشته است.
جایگاه مناسب گیلان در تولید مرغ
رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان با اشاره به جایگاه مهم گیلان در زمینه تولید مرغ در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار می‌کند: گیلان هم اکنون دارای ۸۲۰ واحد مرغ گوشتی به ظرفیت ۱۹ میلیون قطعه در دوره است که با تولید سالیانه حدود ۱۷۰ هزار تن، ۱۰ درصد از مرغ کشور را تولید می‌کند.
علی درجانی می‌افزاید: همچنین ۲۵ درصد جوجه یک روزه کشور در استان گیلان تولید می‌شود؛ از سوی دیگر این استان دارای رتبه یک مرغ اجداد کشور است.
درجانی درباره تولید تخم مرغ در استان نیز می‌گوید: با توجه به شرایط آب و هوایی گیلان، ضرورتی برای ایجاد واحد صنعتی مرغ تخم گذار دیده نشده چرا که مرغ تخم گذار تجاری یکی از عوامل ایجاد آلودگی و بیماری است. بنابراین بخشی از تخم مرغ مورد نیاز گیلان از مرغ‌های بومی استان و بخشی هم از تخم مرغ‌های مازاد مرغ مادر گوشتی تأمین می‌شود و البته قسمتی هم از استان‌های همجوار نظیر اردبیل و قزوین وارد می‌شود.
چگونگی توزیع نهاده‌ها
وی با تصریح بر اهمیت حمایت از تولیدکننده‌های مرغ یادآور می‌شود: تمامی نهاده‌ها از طریق سامانه بازارگاه توزیع می‌شود. لازم به ذکر است که بازارگاه سامانه‌ای کشوری است که واردکننده‌ها وقتی در ازای دریافت ارز دولتی بارشان را وارد و تخلیه می‌کنند، موظف هستند در این سامانه عرضه کنند و وزارت جهاد کشاورزی نیز بر اساس نیاز هر استان به توزیع آن می‌پردازد.
درجانی با بیان اینکه در استان به سه گروه شامل تشکل‌هایی نظیر تعاونی مرغداران و تعاونی دامداران؛ کارخانجات خوراک دام و طیوری که کنسانتره تهیه می‌کنند و در اختیار دامداران و مرغداران قرار می‌دهند، می‌افزاید: شرکت‌های زنجیره‌ای که در استان فعال هستند نیز نهاده داده می‌شود که آنها این نهاده‌ها را به زیرمجموعه‌های خود تحویل می‌دهند.
وی ادامه می‌دهد: نکته‌ای که در اینجا باید به آن اشاره کرد این است که با توجه به نوسانات ارز در دو، سه ماه اخیر تنها توانستیم ۶۰ درصد از نهاده‌ها را در اختیار تولیدکننده‌ها قرار دهیم با توجه به نوسانات ارز در دو، سه ماه اخیر تنها توانستیم ۶۰ درصد از نهاده‌ها را در اختیار تولیدکننده‌ها قرار دهیم و به دلیل این کمبود، بازار سیاه به وجود آمد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان با اشاره به اینکه البته نهاده به اندازه کافی وارد کشور شده اما واردکنندگان می‌گویند چون دولت به ما ارز نداده ما نهاده وارد کرده خود را عرضه نمی‌کنیم، اظهار می‌کند: در واقع ارز دولتی تخصیص داده نمی‌شود و وارد کننده نیز اجازه عرضه نهاده وارد شده به نرخ آزاد را ندارد؛ در صورتی که نهاده‌های وارداتی در بنادر شمالی و جنوبی دپو است.
وی می‌افزاید: هم اکنون ۸۰ هزار تن ذرت در بندرگاه انزلی دپو شده و هنوز تکلیفش مشخص نیست. اگر اینها آزاد شود مشکل نهاده در کشور نخواهیم داشت.
ضرورت نظارت جدی صمت
درجانی درباره چگونگی تعیین قیمت مرغ نیز به خبرنگار مهر می‌گوید: دولت ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات نهاده تخصیص می‌دهد، از این رو ستاد تنظیم بازار هم قیمت را خود تعیین می‌کند. قیمتی که برای کشور تعیین شده هر کیلو ۱۵,۷۰۰ تومان برای مصرف کننده است اما با توجه به اینکه ارز کافی تأمین نشده، مرغداران به صورت آزاد نهاده‌های مورد نیاز را تهیه می‌کنند و شاهد افزایش قیمت هستیم.
وی با بیان اینکه در گیلان مشکلی در تولید مرغ وجود ندارد، اظهار می‌کند: روزی ۴۵۰ تا ۵۰۰ تن مرغ در گیلان تولید می‌شود که ۲۴۰ تن از آن راهی بازار تهران می‌شود و مابقی در داخل استان مصرف می‌شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان یادآور می‌شود: شرکت‌های زنجیره‌ای در تمامی فروشگاه‌های زنجیره‌ای زیرمجموعه خود با قیمت مصوب مرغ عرضه می‌کنند اما بخشی از کشتارگاه‌های کارمزدی در استان به دلیل این که حلقه واسط بین مرغدار و کشتارگاه مفقوده است، با قیمت بالاتر به عرضه مرغ می‌پردازند که از سوی سازمان صمت باید مورد ساماندهی قرار گیرد.
